Nâng cao nhận thức của toàn thế giới về các vấn đề dân số toàn cầu

Tuyên bố mới nhất của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) về Ngày Dân số Thế giới năm nay đã nhấn mạnh: Đại dịch COVID-19 có thể có những tác động lâu dài đối với vấn đề dân số. Với một số người, đại dịch đã dẫn đến quyết định trì hoãn việc có con. Với một số người khác thì do gián đoạn trong tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe nên có thai ngoài ý muốn.

Trao đổi với báo chí về chủ đề này, bà Naomi Kitahara - Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam cho biết: Trong năm COVID-19 thứ hai, một số nước trên thế giới đang phục hồi và hy vọng quay trở lại trạng thái bình thường, trong khi những quốc gia khác vẫn đang phải vật lộn trong cuộc chiến chống virus SARS-CoV-2.

Đại dịch đã làm quá tải hệ thống chăm sóc sức khỏe, ảnh hưởng đến việc cung cấp thông tin, dịch vụ sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục. "Trong khi những người có khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục đã từng hoãn việc sinh con thì trong tình hình bất ổn về tài chính hay khủng hoảng, việc gián đoạn cung cấp các phương tiện tránh thai cộng hưởng với lệnh phong tỏa dự đoán sẽ gia tăng số ca mang thai ngoài ý muốn giữa các nhóm dân số dễ bị tổn thương nhất" - bà Naomi Kitahara bày tỏ sự lo ngại.

Bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam trao bộ đồ thiết yếu cho phụ nữ tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh và TP.HCM, nơi chịu ảnh hưởng nặng nề của đợt dịch COVID-19 lần thứ 4. Ảnh: UNFPA

Trong đại dịch, những gián đoạn cung cấp dịch vụ sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản lại càng trở nên trầm trọng hơn khi các dịch vụ này ở nhiều nước bị coi là không thiết yếu. Có những lo ngại rằng cuộc khủng hoảng đại dịch có thể bị lợi dụng như một cái cớ để hạn chế hoặc từ chối tạo điều kiện cho việc ra quyết định, tự do đi lại hoặc tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe của phụ nữ và trẻ em gái. 

Nhân ngày Dân số Thế giới, UNFPA đã kêu gọi: Chúng ta hãy hành động để xóa bỏ những khoảng cách này vì các dịch vụ sức khoẻ sinh sản và sức khoẻ tình dục là hết sức thiết yếu. Thậm chí nếu hệ thống chăm sóc sức khỏe có khó khăn tới đâu thì những dịch vụ này không thể bị coi nhẹ. Bất cứ sự trì hoãn nào cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, cuộc sống của phụ nữ và trẻ em gái. Những hậu quả đó có thể kéo dài trong suốt cuộc đời của họ.

Hỗ trợ việc cung cấp liên tục và sử dụng các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản

Kể từ khi đại dịch bùng phát, UNFPA đã phối hợp hiệu quả với các đối tác của Chính phủ Việt Nam như Bộ Y tế, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Bộ Nội vụ, các tổ chức đoàn thể... cũng như khu vực tư nhân để hỗ trợ việc cung cấp liên tục và sử dụng các dịch vụ sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản cho các nhóm dân số dễ bị tổn thương, đặc biệt trong bối cảnh khủng hoảng nhân đạo như lũ lụt và sạt lở đất liên tiếp xảy ra ở các tỉnh miền Trung trong năm qua.

Bà Naomi Kitahara cho biết thêm: Trong những năm tới, chúng tôi sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động can thiệp đổi mới sáng tạo nhằm giảm tình trạng tử vong mẹ và giải quyết nhu cầu kế hoạch hóa gia đình chưa được đáp ứng cho người dân tộc thiểu số, người lao động nhập cư, thanh niên dễ bị tổn thương và người khuyết tật.

UNFPA hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái, những người có nguy cơ là nạn nhân của bạo lực giới trong bối cảnh đại dịch COVID-19. Ảnh: UNFPA

Cũng nhân Ngày Dân số Thế giới, bà Naomi Kitahara khẳng định về việc cần thúc đẩy trao quyền cho phụ nữ và nâng cao giá trị của trẻ em gái trong mắt cha mẹ và cộng đồng, cải thiện khả năng tiếp cận hỗ trợ pháp lý cho phụ nữ, thu hút sự tham gia của nam giới trong việc thiết lập các thực hành gia đình mới và chấm dứt phân biệt đối xử với phụ nữ, trẻ em gái.

Bên cạnh đó, người đại diện cho UNFPA tại Việt Nam cũng nhấn mạnh việc đảm bảo dịch vụ thiết yếu cho người cao tuổi trong đại dịch. Bởi, người cao tuổi, đặc biệt là phụ nữ cao tuổi và người cao tuổi khuyết tật, có nguy cơ cao nhất và bị ảnh hưởng đáng kể bởi các tình huống khủng hoảng và khẩn cấp như đại dịch COVID-19. Khoảng 95% người cao tuổi có bệnh lý nền, mãn tính, điều này càng khiến họ dễ chịu những tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19.

Năm 2020, dân số Việt Nam ước tính tăng lên hơn 97,2 triệu người; trong đó, người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên chiếm 8% (7,78 triệu người).

Theo ước tính, đến năm 2036, Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia dân số già, trong đó dân số từ 65 tuổi trở lên sẽ chiếm 14% tổng dân số.

Trong bối cảnh này, điều quan trọng là các dịch vụ bảo trợ xã hội, dịch vụ thiết yếu cho người cao tuổi phải được mở rộng và không bị gián đoạn trong thời kỳ khủng hoảng. 

UNFPA kêu gọi xây dựng khung pháp lý và chính sách thông qua cách tiếp cận vòng đời, mang tính chuyển đổi về giới để bảo vệ các cá nhân từ thanh niên đến người cao tuổi, đồng thời trao quyền cho họ và thúc đẩy hòa nhập xã hội trong các bối cảnh phát triển và nhân đạo, đặc biệt liên quan đến khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe có chất lượng, phòng ngừa, ứng phó với bạo lực gia đình, cơ hội việc làm, an ninh tài chính.