Phát biểu khai mạc Hội thảo, Ông Lê Thanh Dũng - Cục trưởng Cục Dân số cho biết, năm 2024 là năm khởi đầu cho giai đoạn II thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII và Chương trình hành động của Chính phủ về công tác dân số trong tình hình mới. Nhìn lại chặng đường 5 năm thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW và Chương trình hành động của Chính phủ về công tác dân số, dưới sự quan tâm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự phối hợp của các bộ, ngành, đoàn thể, sự chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Bộ Y tế và cấp ủy, chính quyền địa phương, công tác dân số đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ, trong đó đã ban hành được Chiến lược Dân số Việt Nam và các chương trình, đề án về dân số đến năm 2030. Qua các văn bản hướng dẫn của Bộ Y tế, tại địa phương đã ban hành các chương trình, đề án, kế hoạch dựa trên tình hình thực tế và bố trí ngân sách để thực hiện, nhiều tỉnh, thành phố đã ban hành Nghị quyết chuyên đề quy định về chính sách dân số…

Tuy nhiên, trong 5 năm giai đoạn đầu triển khai thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW và Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 công tác dân số cũng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, nhiều vấn đề mới nảy sinh: Tổ chức bộ máy làm công tác dân số bị xáo trộn, biến động; nguồn lực đầu tư cả trung ương và các địa phương chưa đáp ứng với nhu cầu để thực hiện các Chương trình/Đề án đã được Thủ tướng Chính phủ và địa phương phê duyệt.

Tại Hội thảo, ông Phạm Vũ Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Dân số cho biết, tổng hợp kết quả thực hiện chỉ tiêu kế hoạch 6 tháng đầu năm 2024 cho thấy 2/3 chỉ tiêu cơ bản không đạt kế hoạch được giao (Tổng tỷ suất sinh ước thực hiện năm 2024 là 1,95 con/phụ nữ, kế hoạch là 2,1 con; Tỷ số giới tính khi sinh 6 tháng đầu năm 2024 là 111,6 bé trai/100 bé gái, dự kiến không đạt chỉ tiêu đề ra (111,2 bé trai/100 bé gái). 6/8 chỉ tiêu nhiệm vụ chuyên môn ước không đạt kế hoạch được giao; các mô hình, đề án nâng cao chất lượng dân số ở địa phương chậm triển khai, thậm chí có nhiều tỉnh chưa triển khai.

Hội thảo cũng đã được nghe Cục Dân số báo cáo tiến độ và xin ý kiến về nội dung, giải pháp chính sách trong việc xây dựng Luật Dân số; báo cáo về công tác thanh tra chuyên ngành; nghe tham luận của một số đơn vị, địa phương về tình hình triển khai công tác dân số. Qua các báo cáo và tham luận cho thấy công tác dân số hiện còn nhiều khó khăn, hạn chế. Nguồn lực đầu tư cho công tác dân số ở các cấp đều bị cắt giảm nhiều (ở trung ương kinh phí được cấp năm 2024 chỉ bằng 17% so với bình quân năm trong giai đoạn 2016-2020 và đến hết 6 tháng đầu năm 4/8 chương trình, đề án về dân số vẫn chưa có kinh phí để triển khai); Tổ chức bộ máy, cán bộ ở cả trung ương và địa phương biến động; các địa phương khó khăn trong việc mua phương tiện tránh thai miễn phí, đặc biệt là các biện pháp tránh thai lâm sàng. Chế độ đãi ngộ đối với cán bộ dân số chưa kịp thời và tương xứng với nhiệm vụ. Kết quả sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW cho thấy nhiều nhóm mục tiêu, chỉ tiêu đạt thấp và sẽ không đạt được mục tiêu đề ra đến năm 2030.

Hội thảo đã cùng tập trung thảo luận, thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại hạn chế cụ thể về nhân lực, nguồn lực đầu tư; phương án tham mưu, huy động, bố trí nguồn lực để đáp ứng nhiệm vụ; vai trò tham mưu điều phối về công tác dân số; các nguyên nhân không đạt chỉ tiêu kế hoạch được giao…từ đó tìm ra các giải pháp nhằm khắc phục cũng như hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ được giao năm 2024 và các năm tiếp theo.

Bế mạc Hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Thị Liên Hương - Thứ trưởng Bộ Y tế ghi nhận và đánh giá sự cố gắng nỗ lực vượt khó của Cục Dân số, các đồng chí Lãnh đạo Sở Y tế, Chi cục Dân số và cả hệ thống cán bộ làm công tác dân số các cấp, đồng thời chia sẻ những khó khăn, vướng mắc, bất cập của công tác dân số trong thời gian qua. Để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu nhiệm vụ về dân số năm 2024 cũng như giai đoạn 2021-2025, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương đề nghị Cục Dân số và Sở Y tế, Chi cục Dân số các tỉnh, thành phố chỉ đạo, triển khai một số nội dung chủ yếu nhằm đẩy mạnh công tác dân số trong thời gian tới